XXX - lecie związku działkowców

Źródło: "Brzeziński Informator Samorządowy" - rozmowa z Tadeuszem Mańko, członkiem okręgowych i krajowych władz PZD.

Polski Związek Działkowców obchodzi w tym roku XXX-lecie swojego istnienia. O historię tej organizacji oraz uroczystości związane z jubileuszem zapytaliśmy Tadeusza Mańko - członka okręgowych i krajowych władz PZD.

BIS: Jak daleko wstecz sięga tradycja organizacji działkowców?
Tadeusz Mańko: W sensie formalnym Polski Związek Działkowców został powołany ustawą o pracowniczych ogrodach działkowych z 6 maja 1981 r. Nie oznacza to, że przed tą datą działkowcy nie mieli swojej organizacji. Była taka, choć o ograniczonej suwerenności, a same ogrody działkowe w Polsce to ponad 100 letnia tradycja. Zakładano je masowo w miastach już na przełomie XIX i XX w. Kolejny okres rozwoju to lata międzywojenne. Tuż po II Wojnie Światowej do bardzo intensywnego powstawania ogrodów przyczynił się dekret rządu z 1946 r. Był to ruch społeczny, a działki spełniały ważną funkcję w zaopatrzeniu rodzin w żywność. Ruch ogrodnictwa działkowego stracił swą suwerenność wraz z uchwaleniem ustawy o pracowniczych ogrodach działkowych z 9 marca 1949 r. Ustawa ta podporządkowała ogrodnictwo działkowe związkom zawodowym i w zasadzie rozbiła mozolnie odbudowany ruch przedwojenny.

BIS: Jaka była więc geneza powstania Polskiego Związku Działkowców?
TM: Od zaborów, poprzez okres międzywojenny, działkowcy zawsze chcieli mieć własną organizację i samodzielnie decydować o własnych sprawach. Wydarzenia społeczno-polityczne z 1980 r, a szczególnie porozumienia sierpniowe, wyzwoliły inicjatywę usamodzielnienia się organizacji i działkowców. Determinacja w walce o swoje prawa, ale też intensywne oraz przemyślane działania organizacyjne i prawne działkowców w całym kraju doprowadziły do uchwalenia przez Sejm w dniu 6 maja 1981 r. ustawy o pracowniczych ogrodach działkowych. Na mocy tego aktu powstał Polski Związek Działkowców jako ogólnopolska, samodzielna i samorządna organizacja działkowców.

BIS: Jakie były dalsze lasy organizacji?
TM: Od początku działalności związek musiał sprostać ogromnemu zapotrzebowaniu na działki, jakie było w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku. Powszechne braki wszystkiego, co było potrzebne do życia rodzinie, inflacja, ubożenie społeczeństwa, spowodowało niespotykane dotychczas zainteresowanie działką wśród polskich rodzin. W tym okresie związek, przy dużej pomocy zakładów pracy i administracji państwowej zapewnił działki w nowych ogrodach dla ponad 350 tysięcy rodzin, a łączna liczba działek wzrosła do blisko miliona. Rok 1990 to koniec dynamicznego, ilościowego rozwoju ogrodów, a początek trwającej do dzisiaj walki o ich zachowanie, a także o zachowanie niezależnej i samodzielnej organizacji działkowców. Szczególnie ostatnie lata należały do najtrudniejszych i najbardziej pracowitych. Były to zabiegi o uchwalenie w 2005 r. ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych i następnie jej obrona. Problemem jest też wykreślanie ogrodów z planów zagospodarowania przestrzennego, gdyż są to tereny często atrakcyjne dla inwestorów. Nie sposób nie wspomnieć, że przy atakach w kraju, nasz związek uzyskał silną pozycję wśród europejskich organizacji działkowców. Świadczy to o powierzeniu prezesowi PZD Eugeniuszowi Kondrackiemu funkcji prezydenta Międzynarodowego Biura Ogrodów Działkowych i Rodzinnych. Biuro zrzesza europejskie narodowe organizacje działkowców i zostało utworzone w 1926 r. w Luksemburgu.

BIS: Jakie znaczenie dla Brzezin mają ogrody działkowe?
TM: Dla miasta istnienie ogrodów jest korzystne, bo samorząd nie ponosi kosztów zagospodarowania i ich utrzymania w przeciwieństwie do wydatków na utrzymanie parku i skwerów. Korzyści wypływają też dla samych mieszkańców - ogrody to zieleń o niezwykle urozmaiconym układzie gatunkowym i strukturze, rekreacja i aktywny wypoczynek. Dla Brzezin rodzinne ogrody działkowe „Bratek" i „Tulipan" to namiastka ogrodów botanicznych i np.: ogród „Bratek" jest często odwiedzany przez dzieci z brzezińskich przedszkoli. Działka posiada też niezaprzeczalne walory zdrowotne. Praca fizyczna na działce chroni przed nerwicami, otyłością i chorobami układu krążenia. W dawnych latach działka była traktowana jako dodatkowe źródło przychodu dla rodziny w postaci owoców i warzyw. I to bardzo się liczyło w budżecie każdej rodziny. Działkowcy nauczyli się racjonalnie zagospodarować swoje działki i prowadzić uprawy w oparciu o wiedzę ogrodniczą, co w efekcie skutkuje obfitymi plonami. W ostatnich latach nowe pokolenie działkowców zmienia jednak sposób zagospodarowania działek z produkcyjnych na wypoczynkowe. Wpływ na ten proces mają zmieniające się warunki życia społeczeństwa, rosnące zapotrzebowanie na wypoczynek w warunkach zieleni i przyrody oraz lepiej zaopatrzonego rynku. Ogrody działkowe „Bratek" i „Tulipan" wrosły w krajobraz miasta i stały się urządzeniami użyteczności publicznej. Działkowcy z Brzezin pozyskali też sojuszników we władzach samorządowych miasta. Efektem było podpisanie aktów notarialnych i wpis ogrodów w księdze wieczystej - w 1998 r. dla ROD „Tulipan" i w 2004 r. dla ROD „Bratek". Uregulowana jest też sytuacja ogrodów w planie zagospodarowania przestrzennego miasta.

BIS: Jakie wydarzenia są związane z jubileuszem XXX-lecia PZD?
TM: Krajowa Rada Polskiego Związku Działkowców wezwała wszystkie zarządy ROD, wszystkie struktury związku do uczczenia 30-lecia PZD. W większości ogrodów będą to wrześniowe tradycyjne dni działkowca i uroczystości okręgowych dni działkowca. Na szczeblu krajowym w dniu 22 września na warszawskim Torwarze odbędzie się II Krajowy Kongres PZD w obronie ustawy o ROD połączony z Krajowym Dniem Działkowca i jubileuszem 30-lecia PZD. Zaplanowano także manifestacje przed Sejmem i złożenie przesłania do Marszałka Sejmu. Kongres zgromadzi 4000 delegatów reprezentujących milion działkowców i prawie 5000 rodzinnych ogrodów działkowych. Uczestniczyć będą przedstawiciele rządu, posłowie i senatorowie, samorządowcy, przedstawiciele partii i związków zawodowych oraz dziennikarze z wielu mediów.

BIS: Czego w związku z jubileuszem należy życzyć działkowcom?
TM: Trwania w jedności, wzajemnego szacunku wśród działkowców seniorów i młodego pokolenia, wszelkiej pomyślności, zdrowia, spokojnej pracy i wypoczynku ma działce oraz sojuszników w parlamencie gwarantujących istnienie ogrodów działkowych w ramach obecnej ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych.

TOM

„Brzeziński Informator Samorządowy”
www.brzeziny.pl

« Powrót